رسائل المحقق الکلباسی (کتاب)

---

«رسائل المحقق الکلباسی» اثر محمد بن محمد بن ابراهیم کلباسی ، کتابی اصولی است.

۱ - معرفی اجمالی

---

در این کتاب ضمن پرداختن به مسائلی همچون مباحث الفاظ ، امارات و حجج ، اصول عملیه ، قواعد، تعارض ادله و امارات، اجتهاد و تقلید ، به مباحث فقهی مانند موارد شک در حق و حکم نیز پرداخته شده است. همچنین در پایان کتاب، مطالبی پیرامون علم رجال و حدیث مطرح گردیده است.
کتاب به زبان عربی و قبل از ۱۳۱۵ ق نوشته شده است.

۲ - ساختار کتاب

---

کتاب با ‌ای مفصل از فرزند مؤلف آغاز شده و مطالب دربردارنده مجموعا شانزده رساله اصولی و فقهی از نویسنده است.
در این رسایل، معمولا در ابتدا، ‌ای مربوط به موضوع آن رساله برای آشنایی خواننده با محتوای آن آورده شده و ضمن پرداختن به اصل موضوع، به فواید فقهی و اصولی آن مطلب اشاره شده است.

۳ - گزارش محتوا

---

در ، فهرستی مفصل و تقریبا جامع از مطالب کتاب به همراه خلاصه‌ای از رسائل گنجانده شده است. هرچند در این فهرست، در برخی موارد، جاافتادگی‌هایی به چشم می‌خورد (رساله سوم، هشتم، نهم، یازدهم، سیزدهم و شانزدهم)، اما می‌توان گفت که مطالب آن، بسیار سودمند بوده و در فهم رسائل، کمک شایانی به خواننده می‌نماید.

۳.۱ - رساله اول

رساله اول پیرامون حقیقت و مجاز بوده و در آن به این مساله پرداخته شده است که آیا اصل در استعمال، حقیقت است یا اعم از حقیقت و مجاز.

۳.۲ - رساله دوم

رساله دوم به تحریر محل نزاع در دلالت نهی بر فساد اختصاص یافته و در آن این مساله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که آیا در این مبحث، نزاع مختص به موردی است که منهی عنه، مقتضای صحت باشد یا مقتضای عدم آن.

۳.۳ - رساله سوم

در رساله سوم، ضمن تعریف حیثیت تقییدیه و حیثیت تعلیلیه ، فرق میان آن دو، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

۳.۴ - رساله چهارم

در رساله چهارم، از اصالت الاشتغال بحث به میان آمده و در ضمن آن، شک در جزییت ، [[

۳.۵ - رساله پنجم

در رساله پنجم، این مساله مورد بحث قرار گرفته که وظیفه مکلف در مواردی که تکلیف به چیزی تعلق گرفته و مکلف بین دو ماهیت مختلف مردد است، چیست؟.
نویسنده یکی از فواید پرداختن به این بحث و تبیین آن را در تعیین تکلیف مکلف در حکم نماز ظهر و جمعه در عصر غیبت دانسته است.

۳.۶ - رساله ششم

رساله ششم، در مورد فرق بین شک در تکلیف و شک در مکلف به می‌باشد. در این بحث، مطالبی پیرامون این نکته آمده است که مورد ابتلا در این مساله، حال شخص می‌باشد. در این رساله، به مساله جواز انحلال تکلیف به تکالیف متعدد و عدم آن نیز پرداخته شده است.

۳.۷ - رساله هفتم

رساله هفتم، پیرامون اشتراط بقا موضوع در حجیت استصحاب بوده و از جمله مباحث مطرح شده در آن عبارت است از: مقصود از موضوع، چیزی است که حکم متعلق به آن شده و با انتفای آن، حکم نیز منتفی می‌شود؛ اشتراط استصحاب حکم؛ تبدل موضوع؛ تشخیص موضوع؛ بقاء موضوع در استحباب حکم و...

۳.۸ - رساله هشتم

رساله هشتم، در مورد تعارض دو استصحاب با یکدیگر بوده و رساله نهم، پیرامون تعارض ید و استصحاب ملکیت سابق می‌باشد.

۳.۹ - رساله دهم

در رساله دهم، تعارض استصحاب با اصالت صحت عقود مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

۳.۱۰ - رساله یازدهم

در رساله یازدهم، تحقیقاتی راجع به لزوم نقد مشیخه و همچنین طریق و عدم آن صورت گرفته و در دوازدهمین رساله، جواز اکتفاء در تصحیح حدیث به تصحیح غیر و عدم آن، مورد بررسی قرار گرفته است.

۳.۱۱ - رساله سیزدهم

رساله سیزدهم، مبحثی رجالی بوده و در آن، به نحوه تزکیه روات از اهل رجال پرداخته شده است.

۳.۱۲ - رساله چهاردهم

در رساله چهاردم، حجیت ظن در احکام شرعیه، به صورت مفصل بررسی شده و در رساله پانزدهم، بقاء بر تقلید در مجتهد میت، مورد بحث قرار گرفته است.

۳.۱۳ - آخرین رساله

در آخرین رساله، به بیان احوالات حاج محمد ابراهیم بن حاج محمد حسن خراسانی و ابوالمعالی پرداخته شده است.

۴ - وضعیت کتاب

---

فهرست مطالب، در ابتدای کتاب آمده است.

۵ - پانویس

---